Chứng khoán phái sinh được nhiều nhà đầu tư quan tâm nhiều nhất hiện nay. Từ khi chứng khoán phái sinh chính thức đi vào hoạt động đến nay, thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam đã và đang phát triển rất mạnh mẽ. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp tất cả những thông tin cơ bản mà các nhà đầu tư cần biết khi giao dịch chứng khoán phái sinh.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh tiếng anh gọi là Derivative là công cụ tài chính mà giá trị của chúng được phụ thuộc vào giá trị của một tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như kim loại, nông sản… hay các công cụ tài chính như trái phiếu, cổ phiếu, lãi suất, v.v…
Chứng khoán phái sinh được quy định quyền lợi hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng. Đối với việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá đã được thỏa thuận vào một thời điểm nhất định trong tương lai.
Các loại chứng khoán phái sinh hiện nay
Hiện nay thị trường chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính:
- Hợp đồng kỳ hạn: là một thỏa thuận được thực hiện giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời gian nhất định trong tương lai với mức giá đã được xác định trước ở thời điểm hiện tại.
- Hợp đồng tương lai: là loại hợp đồng kỳ hạn đã được chuẩn hóa, niêm yết và thực hiện giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
- Hợp đồng quyền chọn: Là người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng lại không có nghĩa vụ, mua hay bán bất cứ một loại tài sản cơ sở tại thời điểm nhất định xảy ra trong tương lai theo mức giá đã được định trước. Người bán hợp đồng sẽ có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn sẽ được bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.
- Hợp đồng hoán đổi: Là một thỏa thuận được thực hiện giữa hai bên về việc hoán đổi dòng tiền phát sinh từ những công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ có quy định rõ về thời điểm hoán đổi dòng tiền và những phương pháp tính toán cụ thể.
>> Tham khảo: Hàng hóa phái sinh là gì?
Có nên đầu tư chứng khoán phái sinh hay không?
Đầu tư chứng khoán phái sinh kiếm lời đã thu hút đông đảo các nhà đầu tư tham gia bên cạnh những ưu điểm đấy luôn luôn tồn tại không ít rủi ro. Có rất nhiều nhà đầu tư băn khoăn có nên chơi chứng khoán phái sinh? Sau đây Hanghoa24 sẽ đưa ra một số nhận định giúp cho các nhà đầu tư có sự lựa chọn phù hợp.
Các ưu điểm của chứng khoán phái sinh
- Đòn bẩy tài chính.
- Có thể sinh lợi nhuận trong hai chiều tăng, giảm của thị trường chứng khoán.
- Nhà đầu tư có thể giao dịch trong ngày (T+0).
- Hạn chế sự rủi ro cho các nhà đầu tư nhỏ vì có sự ra đời của trung tâm lưu ký, sở giao dịch, thanh toán bù trừ,vv.
Các nhược điểm của chứng khoán phái sinh
- Mức độ rủi ro cao
- Cần có nhiều thời gian để quan sát sự biến động của thị trường chứng khoán.
Trên đây là một số điểm đáng chú ý giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định có nên tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh hay không.
Tham khảo: Chứng khoán cơ sở là gì?
Hướng dẫn giao dịch chứng khoán phái sinh
Các bước giao dịch chứng khoán phái sinh được thực hiện như sau:
- Bước 1: Nhà đầu tư cần mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh. Để có thể giao dịch chứng khoán phái sinh, đầu tiên nhà đầu tư cần phải có một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh riêng của mình.
- Bước 2: Nộp ký quỹ ban đầu.Trước khi nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần phải thực hiện thanh toán ký quỹ theo những quy định của trung tâm hoán đổi và thanh toán bù trừ.
- Bước 3: Giao dịch chứng khoán phái sinh tại Sở giao dịch chứng khoán. Nhà đầu tư tiến hành đặt lệnh thực hiện giao dịch.
- Bước 4: Thanh toán bù trừ.
Kết thúc mỗi ngày giao dịch, nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh sẽ cần phải thanh toán toàn bộ lãi và lỗ phát sinh theo giá thực tế của hợp đồng tương lai tại ngày đó.
Điều kiện, đối tượng kinh doanh chứng khoán phái sinh.
Đối tượng kinh doanh chứng khoán phái sinh: tự kinh doanh chứng khoán, mô giới chứng khoán phái sinh, tư vấn đầu tư chứng khoán phái sinh, Các công ty quản lý quỹ (công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, công ty chứng khoán) được phép kinh doanh chứng khoán phái sinh khi được ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp chứng nhận đủ kiện kinh doanh chứng khoán phái sinh.
Cấp phép kinh doanh trong chứng khoán: Công ty chứng khoán phái sinh phải là tổ chức kinh doanh chứng khoán được cấp phép đầy đủ và nghiệp vụ kinh doanh theo Luật chứng khoán.
Điều kiện vốn điều lệ:
- Để được ủy ban chứng khoán chấp thuận cho hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh, các công ty chứng khoán phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu trong báo cáo tài chính năm gần nhất và báo cáo tài chính bán niên năm gần nhất đã soát đáp ứng mức tối thiểu:
- Với hoạt động tự doanh chứng khoán phái sinh là: 600 tỷ đồng.
- Với hoạt động môi giới chứng khoán phái sinh là: 800 tỷ đồng được phép hoạt động tự doanh chứng khoán phái sinh.
- Với tư vấn đầu tư chứng khoán phái sinh: Vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu không được thấp hơn số vốn theo quy định của pháp luật về chứng khoán.
Trong trường hợp đăng ký kinh doanh cả hoạt động tư vấn, môi giới, tự kinh doanh chứng khoán phái sinh, vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu của công ty chứng khoán phái sinh phải đạt tối thiểu là 800 tỷ đồng.
Điều kiện về vốn khả dụng và kết quả kinh doanh
- Phải được kiểm toán chấp thuận về báo cáo tài chính.
- Các công ty chứng khoán không được thua lỗ trong hai năm gần nhất và phải duy trì tỷ lệ vốn khả dụng đạt tối thiểu 220% trong một năm gần nhất trước tháng nộp hồ sơ chấp thuận lên ủy ban chứng khoán.
- Ngoài ra, trong vòng 12 tháng tính đến thời điểm nộp hồ sơ chấp thuận cho hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh, các công ty cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Không hoặc đang bị đặt trong tình trạng kiểm soát hoạt động đặc biệt, tạm ngừng hoạt động, đình chỉ các nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán được cấp phép hoặc bị đình chỉ giao dịch, hủy bỏ tư cách thành viên giao dịch,….
- Không phải đang trong quá trình sáp nhập, hợp nhất, giải thể, phá sản,vv.
Chưa bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán hoặc không đang trong tình trạng bị xử phạt những hành vi, vi phạm quy định trong lĩnh vực chứng khoán mà chưa thực hiện các chế tài và biện pháp khắc phục theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Điều kiện về nhân sự và cơ sở vật chất kỹ thuật
Về nhân sự, công ty chứng khoán phải đáp ứng yêu cầu nhân sự có Tổng (phó) giám đốc, Tổng (phó) giám đốc phụ trách nghiệp vụ, tối thiểu có 5 nhân viên cho mỗi hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh đăng ký phải có chứng chỉ hành nghề chứng khoán, chứng chỉ chuyên môn về thị tường chứng khoán phái sinh và chứng khoán phái sinh.
Về điều kiện, công ty chứng khoán muốn được hoạt động môi giới Chứng khoán phái sinh phải đảm bảo cơ sở vật chất kỹ thuật, hạ tầng, công nghệ thông tin cần thiết kết nối với Sở giao dịch chứng khoán, nhân sự phục vụ trong hoạt động giao dịch, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh.
Các công ty chứng khoán cần có phần mềm phục vụ giao dịch, thanh toán đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, về quy trình nghiệp vụ và hoàn thiện các bước về hồ sơ cũng như thủ tục đăng ký. Ngoài ra, phải có trang thông tin điện tử đảm bảo thực hiện và công bố những thông tin giao dịch chứng khoán phái sinh và thông tin công bố chính thức của công ty chứng khoán.
Một số sàn chứng khoán phái sinh uy tín tại Việt Nam hiện nay
- Sàn giao dịch chứng khoán HOSE – Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh.
- Sàn giao dịch chứng khoán HNX – Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.
- Sàn chứng khoán UPCOM.
- Sàn OTC.
- Sàn giao dịch Vnstockgame chứng khoán ảo.
Kết luận
Trên đây là những thông tin mà Hàng Hóa 24 chia sẻ về chứng khoán phái sinh đến nhà đầu tư. Nếu bạn đang còn bất kỳ băn khoăn nào về chứng khoán phái sinh, hay các vấn đề gặp phải trong giao dịch chứng khoán hãy gọi ngay tới số HOTLINE 0863 688 883 để các chuyên viên của hàng Hóa 24 có thể hỗ trợ một cách nhanh nhất.
Xem thêm: Sàn chứng khoán là gì?
