ROE là một chỉ số thông dụng được nhà đầu tư sử dụng trong tính toán khả năng sinh lời của một công ty. Hiểu rõ được ROE là gì, ý nghĩa, cách sử dụng của nó ra sao sẽ giúp nhà đầu tư áp dụng trong các chiến lược đầu tư chứng khoán hiệu quả hơn, thu về lợi nhuận tối ưu nhất.
1. ROE là gì? Định nghĩa ROE là gì trong chứng khoán
ROE viết tắt cho cụm từ Return on Equity, được hiểu là tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu hoặc lợi nhuận trên vốn. Đúng với tên gọi của nó, đây là một chỉ số giúp đo lường khả năng sinh lời của một khoản đầu tư trên mỗi một đồng vốn bỏ ra. Hiểu đơn giản hơn, chỉ số ROE đo lường khả năng sử dụng vốn hiệu quả của công ty.
Đối các nhà đầu tư tiềm năng thì ROE là một chỉ số quan trọng. Khi nhà đầu tư muốn xem một công ty đang sử dụng tiền đầu tư của mình để tạo ra lợi nhuận hiệu quả ra sao. Chỉ số này cũng được dùng trong so sánh sức khỏe của một doanh nghiệp với những doanh nghiệp khác cùng ngành và trong thị trường lớn.
2. Cách tính chỉ số ROE như thế nào?
– Công thức tính ROE:
ROE = (lợi nhuận sau thuế / vốn chủ sở hữu bình quân) * 100
– Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế là số thu nhập sau thuế hay lãi ròng sau khi lấy tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí sử dụng trong quá trình hoạt động sản xuất.
- Vốn chủ sở hữu là phần chênh lệch giữa tài sản cùng với nợ phải trả của công ty. Đây là số tiền còn lại nếu một công ty quyết định thanh toán những khoản nợ của mình ở một thời điểm nhất định.
Chỉ số ROE được biểu thị bằng phần trăm. Nó có thể được tính cho bất cứ công ty nào khi thu nhập ròng và vốn chủ sở hữu đều là số dương. Cách tính tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu dựa trên vốn chủ sở hữu bình quân trong một giai đoạn được xem là phương pháp khá hay vì nó tránh sự không khớp giữa báo cáo thu nhập với bảng cân đối kế toán.
Công thức tính này đặc biệt có lợi trong khi so sánh các công ty chung một ngành. Bởi nó có xu hướng đưa ra những chỉ dẫn chính xác về công ty đang hoạt động có hiệu quả tài chính cao. Điều này có thể giúp đánh giá bắt cứ công ty nào có tài sản chủ yếu là hữu hình hơn tài sản vô hình.
3. Ý nghĩa chỉ số ROE ra sao?
- Dựa vào tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu, cổ đông sẽ biết được họ có đang nhận được lợi nhuận tốt từ số tiền góp vốn thông qua hình thức sở hữu cổ phiếu công ty hay không.
- Để làm hài lòng cổ đông cùng các nhà đầu tư, doanh nghiệp phải có khả năng cho ra chỉ số ROE cao hơn lợi tức từ các khoản đầu tư có rủi ro thấp hơn.
- Chỉ số này sẽ được so sánh cùng giá trị lịch sử và với ROE trung bình ngành. Điều này sẽ giúp cho người xem có thể hình dung đầy đủ về khả năng sinh lời và hiệu quả hoạt động đầu tư của tổ chức.
- Nó là kết quả của phép chia giữa thu nhập ròng cùng vốn sở hữu trung bình của cổ đông. Khi thu nhập càng lớn thì ROE càng cao và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu sẽ nhiều hơn.
- Nhà đầu tư có thể xác định được lợi thế cạnh tranh thông qua việc so sánh chỉ số này của công ty với ROE trung bình ngành. Nó sẽ mang đến các thông tin về cách thức ban lãnh đạo công ty sử dụng nguồn vốn chủ sở hữu trong phát triển doanh nghiệp như thế nào.
- Tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu tăng trưởng bền vững theo thời gian, chứng tỏ rằng công ty đang phát huy tốt việc tạo ra giá trị cho cổ đông, biết cách để tái đầu tư thu nhập và tăng năng suất, lợi nhuận. Ngược lại, khi chỉ số này giảm có nghĩa ban lãnh đạo đã đưa ra quyết định kém hiệu quả và không sinh lời tốt.
4. Vai trò nổi bật của chỉ số ROE trong chứng khoán
Có thể nói rằng ROE là một trong các dấu hiệu mà nhà đầu tư cần quan tâm trước khi đưa ra quyết định thực hiện giao dịch với một mã cổ phiếu nào. Ai cũng mong muốn doanh nghiệp phát hành cổ phiếu mà mình đang sở hữu ngày càng phát triển, giá trị cổ phiếu tăng cao để thu về lợi nhuận tăng theo tỷ lệ thuận. Nhờ vào chỉ số ROE mà nhà đầu tư có thể biết được doanh nghiệp đang phát triển hay suy thoái.
Bằng việc lấy tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu nhân với tỷ lệ duy trì công ty, bạn có thể tính được dễ dàng tỷ lệ tăng trưởng trong tương lai của một doanh nghiệp. Tỷ lệ duy trì chính là tỷ lệ phần trăm của khoản thu nhập ròng công ty giữ lại để tái đầu tư, tài trợ cho việc tăng trưởng trong tương lai mà doanh nghiệp không cần phải vay nợ.
Nhiều nhà đầu tư trên thị trường đã xem ROE là một trong các tiêu chí để đánh giá khi lựa chọn đầu tư chứng khoán. Để sử dụng chỉ số này trong đầu tư cổ phiếu, nhà đầu tư cần lưu ý:
Nên lựa chọn mã cổ phiếu của doanh nghiệp có ROE cao. Theo các chuyên gia thì nhà đầu tư nên lựa chọn cổ phiếu của các công ty có tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu từ 15% trở lên.
Tiêu chuẩn của chỉ số này ở từng ngành nghề là không giống nhau. Do đó, không nên so sánh ROE của các doanh nghiệp khác ngành nhau. Đặc biệt, nhà đầu tư cần xem xét chỉ số ROE của toàn ngành để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả nhất (thường ưu tiên các cổ phiếu có tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu cao hơn trung bình toàn ngành).
Cẩn thận xem xét những yếu tố có tác động đến ROE của doanh nghiệp theo mô hình Dupont (bóc tách ROE thành các yếu tố thành phần) bởi vì không phải lúc nào chỉ số này cao cũng là tốt. Nhà đầu tư cần phải nắm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng, giảm của ROE và xem xét ảnh hưởng đó là tích cực hay tiêu cực, ngắn hạn hay dài hạn.
5. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến chỉ số ROE
– Ta có:
ROE = (lợi nhuận sau thuế / vốn chủ sở hữu bình quân) * 100
– Hay ROE = (lợi nhuận sau thuế / doanh thu) * (tổng tài sản / vốn chủ sở hữu bình quân) * (doanh thu / tổng tài sản)
= tỷ suất lợi nhuận ròng * đòn bẩy tài chính * vòng quay tài sản
Say khi áp dụng mô hình Dupont có thể thấy rằng, để làm thay đổi tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp có thể tiến hành tác động lên một trong ba yếu tố cấu thành sau:
– Tỷ suất lợi nhuận ròng hay còn gọi là biên lợi nhuận ròng
- Được tính bằng:
Biên lợi nhuận ròng = lợi nhuận sau thuế / doanh thu
- Tỷ suất này cho thấy doanh nghiệp có thể mang về bao nhiêu lợi nhuận từ một đồng doanh thu. Khi nó tăng, chứng tỏ doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả và sở hữu những lợi thế nhất định, nếu có thể tăng giá bán hoặc tiết giảm chi phí trên một đơn vị sản phẩm
– Vòng quay tài sản
Vòng quay tài sản = doanh thu / tổng tài sản
Đây là thước đo khái quát nhất cho hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Khi yếu tố này tăng lên đồng nghĩa với doanh nghiệp đang tạo ra được nhiều doanh thu hơn từ tài sản sẵn có.
– Đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính = tổng tài sản / vốn chủ sở hữu
Yếu tố này thể hiện mối quan hệ giữa tổng tài sản với nguồn vốn sẵn có của doanh nghiệp. Khi nó tăng, tức doanh nghiệp đang vay vốn bên ngoài nhiều hơn để thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh.
6. Chỉ số ROE bao nhiêu là tốt?
Để biết chỉ số ROE bao nhiêu là tốt cần đánh giá xem doanh nghiệp cần phân tích thuộc lĩnh vực nào. Trên thị trường có đa dạng các ngành nghề kinh doanh khác nhau, tùy từng lĩnh vực sẽ có mức ROE trung bình tương ứng. Bạn không thể so sánh ROE của lĩnh vực này với lĩnh vực khác.
Nguyên tắc chung: cần tập trung vào doanh nghiệp có tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu bằng hoặc cao hơn mức trung bình của lĩnh vực công ty đang hoạt động.
Khi phân tích chỉ số ROE của một công ty, các chuyên gia thường không đánh giá theo một năm lẻ mà sẽ tính trong khoảng thời gian tối thiểu là 3 năm. Khi công ty có ROE trong 3 năm liên tiếp cao hơn 20% thì được xem là có sức cạnh tranh tốt.
7. Lưu ý khi có chỉ số ROE cao
Nhiều người cho rằng ROE càng cao thì càng tốt nhưng nó chỉ thật sự tốt khi thu nhập ròng lớn hơn nhiều so với vốn chủ sở hữu, đồng nghĩa với việc công ty có hoạt động mạnh. Tuy nhiên, chỉ số này quá cao thường do tài khoản vốn của chủ sở hữu nhỏ hơn thu nhập ròng và điều này lại chỉ ra các rủi ro.
Nhà đầu tư cần lưu ý khi chỉ số ROE quá cao bởi:
- Lợi nhuận thiếu nhất quán: giả sử công ty A không có lãi trong vài năm. Các khoản lỗ hàng năm của công ty được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán trong phần vốn của chủ sở hữu dưới dạng “lỗ giữ lại”. Các khoản lỗ là một giá trị âm và làm giảm đi vốn cổ đông. Khi công ty A làm ăn thuận lợi trong năm gần đây nhất và thu lãi trở lại. Mẫu số trong tính toán chỉ số ROE hiện rất nhỏ do đã có nhiều năm thua lỗ. Điều này khiến cho chỉ số này cao một cách sai lầm
- Dư nợ: nếu là một công ty vay nặng lãi, nó có thể tăng chỉ số lên vì vốn chủ sở hữu bằng tài sản trừ đi số nợ. Công ty càng có nhiều nợ thì vốn chủ sở hữu có thể càng giảm xuống.
- Thu nhập ròng âm: nếu một công ty có lỗ ròng hoặc vốn chủ sở hữu âm thì không nên tính ROE
Trong mọi trường hợp, ROE âm hoặc cực cao thì đều được xem là dấu hiệu cảnh báo đáng được điều tra.
8. Cách sử dụng chỉ số ROE
8.1. Trong lựa chọn doanh nghiệp
Bằng việc đánh giá tốc độ tăng trưởng để lựa chọn doanh nghiệp phù hợp. Tốc độ tăng trưởng của một doanh nghiệp được tính theo công thức:
g = ROE * tỷ lệ tái đầu tư
Trong đó:
- g là tốc độ tăng của doanh nghiệp (đơn vị tính: %)
- ROE là tỷ suất lợi tức trên vốn của chủ sở hữu
- Tỷ lệ tái đầu tư là tỷ lệ phần trăm khoản lợi nhuận được doanh nghiệp giữ lại với mục đích tái đầu tư sau khi đã thanh toán cổ tức cho cổ đông. Nó được tính bằng cách lấy 1 – tỷ lệ chi trả cổ tức trong doanh nghiệp.
8.2. Trong đánh giá khả năng tạo nên giá trị cho các cổ đông của doanh nghiệp
Giá trị cổ đông của doanh nghiệp nhận được sẽ phụ thuộc nhiều vào hiệu quả sử dụng vốn doanh nghiệp. Thông thường, các nhà đầu tư sẽ so sánh tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu với chi phí sử dụng vốn cổ đông của doanh nghiệp trong đánh giá khả năng tạo ra giá trị cho các cổ đông của doanh nghiệp đó.
Đối với ngành có rủi ro cao, thường thì các nhà đầu tư sẽ yêu cầu một khoản “premium”, điều này dẫn đến tăng chi phí sử dụng vốn
- Khi ROE nhỏ hơn chi phí sử dụng vốn cổ đông là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động kém hơn mong đợi ban đầu. Trong trường hợp này, nhà đầu tư cần bảo đảm chắc chắn rằng doanh nghiệp sẽ có khả năng phục hồi nếu không muốn chị rủi ro khi nắm giữ trong tay cổ phiếu của doanh nghiệp đó.
- Ngược lại, ROE cao hơn chi phí sử dụng nguồn vốn cổ đông cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động tốt hơn cả mức kỳ vọng của những cổ đông đã góp vốn vào công ty.
8.3. Trong nhận diện doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững hay không
Thông thường, doanh nghiệp đầu ngành sẽ có lợi thế hơn về quy mô sản xuất và công nghệ nên mức giá vốn của hàng bán tính trên mỗi đơn vị sản phẩm sẽ thấp hơn. Không chỉ vậy, doanh nghiệp có thương hiệu lớn còn được quyền thiết lập mặt bằng giá của mình cao hơn các đối thủ cùng lĩnh vực. Từ đó, lợi nhuận hay chỉ chỉ số ROE của các doanh nghiệp này thường cao hơn so với mức trung bình của ngành.
Việc nhà đầu tư nhận biết doanh nghiệp đó có lợi thế cạnh tranh bền vững hay không để đầu tư là điều rất quan trọng, nó quyết định tới mức độ thành công cho mỗi khoản đầu tư của bạn.
9. Lợi ích khi tính toán ROE
- Có thể tính được tốc độ tăng trưởng của công ty (bằng ROE x tỷ lệ tái đầu tư)
- Đánh giá khả năng tạo nên giá trị cho cổ đông
- Nhận diện lợi thế cạnh tranh bền vững của một doanh nghiệp
10. Hạn chế của ROE
- Chỉ số ROE thường bị điều chỉnh bởi chính sách kế toán: điều này xảy ra khi có sự tăng hoặc giảm nguồn vốn vào quỹ dự phòng, gây ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng của doanh nghiệp khiến chỉ số này thay đổi. Trong trường hợp, công ty tự thu mua lại số cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường của mình cũng khiến cho lượng cổ phiếu bị giảm xuống và tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu sẽ tăng lên theo mục đích của chủ doanh nghiệp.
- Đây là một chỉ số không ổn định. Điều này xảy ra bởi sự bất thường trong lợi nhuận công ty. Trong từng giai đoạn khác nhau, chính sách phát triển của công ty sẽ thay đổi hoặc do biến động thị trường, điều này làm cho lợi nhuận hàng quý, hàng năm của công ty không giống nhau. Do đó, nhà đầu tư cũng gặp khó khăn trong đánh giá đúng hiệu quả kinh doanh và tiềm năng của doanh nghiệp.
- Chỉ số không bao gồm yếu tố tài sản vô hình: công thức tính chỉ số ROE chỉ có 2 yếu tố là lợi nhuận sau thuế và vốn chủ sở hữu mà không gồm các tài sản vô hình như nhãn hiệu, phát minh, bản quyền,… nên sẽ khiến cho phép tính bị sai lệch, không phản ánh đúng lợi thế của mỗi công ty.
11. Tìm hiểu mối quan hệ giữa chỉ số ROE và ROA
11.1. ROA là gì?
ROA cũng là một trong các chỉ số đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, nhưng khác với chỉ số ROE được tính trên vốn chủ sở hữu thì ROA lại tính lợi nhuận trên tổng tài sản.
ROA hay Return on total assets được hiểu là tỷ số lợi nhuận ròng trên tài sản. Đây là một chỉ tiêu đo lường khả năng sinh lời trên từng đồng tài sản của một công ty.
Chỉ số này mang đến cho các nhà đầu tư thông tin về các khoản lãi được tạo thành từ lượng vốn đầu tư hay lượng tài sản. ROA ở các công ty cổ phần có sự khác biệt rất lớn và phụ thuộc vào ngành đang kinh doanh. Đây là lý do vì sao khi sử dụng nó để so sánh các công ty thì nên so sánh ROA của mỗi công ty qua các năm và so sánh những công ty tương đồng nhau.
Tài sản của một công ty được tạo nên từ vốn vay và vốn của chủ sở hữu. Cả hai nguồn vốn này được dùng để tài trợ cho hoạt động công ty. Hiệu quả của việc chuyển vốn đầu tư trở thành lợi nhuận được thể hiện qua chỉ số ROA. Khi ROA càng cao thì càng tốt bởi công ty đang kiếm được nhiều tiền hơn trên một lượng đầu tư ít hơn.
11.2. Mối quan hệ giữa ROE với ROA
Mối quan hệ giữa hai chỉ số này được xem xét thông qua hệ số vay nợ, nợ càng ít thì càng tốt. Trường hợp công ty có tỷ lệ giữa nợ trên vốn của chủ sở hữu nhỏ hơn 1 được coi là lý tưởng nhất.
Theo quy chuẩn quốc tế, một công ty có chỉ số ROE >15% và chỉ số ROA >7,5% thể hiện công ty này có đủ năng lực tài chính.
12. Hàng hóa 24 – đơn vị uy tín hàng đầu về lĩnh vực tư vấn đầu tư chứng khoán, giao dịch hàng hóa phái sinh
Bạn muốn tham gia vào thị trường nhưng chưa dám vì chưa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm, vậy thì tìm một công ty tư vấn tài chính sẽ là giải pháp dành cho bạn. Với nhiều năm hoạt động trong tư vấn giao dịch hàng hóa phái sinh, đầu tư chứng khoán, hàng hóa 24 là địa chỉ các nhà đầu tư không nên bỏ qua. Khi đến với FTV công ty chúng tôi bạn sẽ được hỗ trợ giải đáp các vấn đề liên quan, tư vấn xây dựng chiến lược trực tiếp từ các chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm. Bên cạnh đó, hanghoa24.com còn luôn cập nhật tình hình biến động trên thị trường để bạn có thể nắm bắt tổng quan một cách kịp thời.
Hy vọng qua những chia sẻ trên, Hanghoa24 đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về ROE là gì, vai trò và cách sử dụng hiệu quả. Có thể thấy rằng, ROE mặc dù tồn tại những hạn chế nhất định nhưng đây vẫn là một chỉ số khá hiệu quả, được ứng dụng rộng rãi trong đánh giá cổ phiếu trên thị trường. Hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0983 668 883 nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến lĩnh vực đầu tư chứng khoán nhé.
Xem thêm:
