Thị trường chứng khoán phái sinh nói chung cùng với hợp đồng tương lai ở Việt Nam nói riêng hiện nay đang còn khá mới mẻ. Đối với một số nhà đầu tư thì đây được coi là loại sản phẩm chứng khoán có khả năng sinh lời hấp dẫn. Tuy nhiên, để đầu tư thành công cũng như khả năng sinh lợi nhuận tối ưu thì các nhà đầu tư cần nắm rõ về khái niệm, tính chất và tình hình hiện nay của loại chứng khoán này. Vậy Hợp đồng tương lai là gì? Hãy cùng với Hanghoa24 tìm hiểu ở bài viết dưới đây nha.
Hợp đồng tương lai là gì?
Hợp đồng tương lai (hay còn gọi là Futures contract) là thỏa thuận pháp lý giữa 2 bên mua hoặc bán một lượng hàng hóa vào một thời điểm đã thỏa thuận trong tương lai.
Tại Việt Nam, sản phẩm phái sinh đầu tiên ra mắt chính là Hợp đồng tương lai. Nếu bạn biết bản than mình sẽ cần một thứ gì đó ở trong tương lai mà hiện tại nó đang có giá tốt, bạn có thể mua và cất giữ để sau này dùng hoặc bạn cũng có thể sử dụng hợp đồng tương lai. Trong hợp đồng tương lai, người mua và người bán sẽ thỏa thuận trước về giá cả, số lượng và ngày giao dịch trong tương lai của một loại hàng hóa. Khi đầu tư vào hợp đồng tương lai, bạn có thể đóng vai trò là một người mua hoặc người bán. Nếu giá tăng, người mua sẽ thu được lợi nhuận từ sự chênh lệch giá vì họ đã mua hàng hóa ở mức giá thấp hơn. Nếu giá hàng hóa giảm xuống, người bán sẽ có lãi vì họ đã bán hàng hóa ở mức giá cao hơn.
Hợp đồng tương lai hàng hóa cho phép các nhà giao dịch dự đoán về mức giá tương lai của tất cả các loại hàng hóa như: ngô, đường, café,.. và giao dịch này nhằm cố gắng kiếm tiền từ sự thay đổi giá ở trên thị trường.
Hợp đồng tương lai là gì?
Một số khái niệm liên quan tới hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán: là loại hợp đồng được xây dụng trên tài sản cơ sở chính là chỉ số chứng khoán. Tại đấy, các chỉ số chứng khoán sẽ được xây dựng dựa theo các nguyên tắc thiết kế và quản lý của Ủy ban chứng khoán nhà nước chấp thuận và phê duyệt.
- Tài sản cơ sở: Đối tượng chính được thỏa thuận gia và giao dịch mua bán trong hợp đồng.
- Ký quỹ: Là khoản tiền đặt cọc khi giao dịch chứng khoán nhằm đảm bảo khả năng thanh toán hợp đồng của 2 bên.
- Vị thế: Trạng thái giao dịch, khối lượng tài sản cơ sở của hợp đồng phái sinh mà các nhà đầu tư đang nắm giữ.
- Đóng vị thế: Hoạt động mở 1 vị thế đối ứng với vị thế hiện tại đang nắm giữ.
- Giá thanh toán cuối ngày: Mức giá để tính toán giá trị lãi hoặc lỗ phát sinh trong ngày của hợp đồng.
- Giá thanh toán cuối cùng: Mức giá tài sản cơ sở sẽ được xác định vào ngày giao dịch cuối cùng. Đồng thời có tác dụng tính toán giá trị lãi hoặc lỗ phát sinh trong ngày giao dịch cuối cùng.
- Hệ số nhân hợp đồng: Hệ số giúp chuyển đổi giá trị hợp đồng thành tiền.
- Khối lượng mở: Số lượng hợp đồng tương lai phái sinh của 1 loại chứng khoán phái sinh, cùng tồn tại trong cùng một thời điểm.
Các đặc điểm của hợp đồng tương lai
Đặc điểm của hợp đồng tương lai
Để có thể sử dụng công cụ chứng khoán một cách hiệu quả, các nhà đầu tư cần hiểu về đặc điểm của hợp đồng phái sinh:
Tính chuẩn hóa: hợp đồng tương lai là một sản phẩm tài chính được niêm yết và giao dịch tại sở giao dịch chứng khoán phái sinh. Do vậy, đặc điểm cả hợp đồng tương lai là những điều khoản của hợp đồng đều được chuẩn hóa.
Cụ thể, sở giao dịch nơi niêm yết hợp đồng tương lai sẽ quy định chi tiết các nội dung của một hợp đồng như: loại tài sản, chất lượng tài sản, quy mô hợp đồng và cách thức giao nhận,….
Bù trừ và ký quỹ: ký quỹ là hoạt động bắt buộc, nhằm biện pháp đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của cả 2 bên mua và bán, thực hiện đúng cam kết hợp đồng. Trung tâm quản lý sẽ tiến hành hạch toán giá và yêu cầu bù trừ hoạc thanh toán hằng ngày theo giá trị thực tế.
Dễ đóng vị thế: nhà đầu tư có thể đóng vị thế mọi lúc, bằng cách tham gia vị thế ngược của hợp đồng tương lai tương tự.
Đòn bẩy tài chính: Mang lại khả năng thu lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư khi tham gia hợp đồng tương lai. Với hiệu ứng đòn bẩy tài chính, mức lợi nhuận từ hợp đồng tương lai thường lớn hơn đầu tư thị trường tài sản cơ sở.
Tính thanh khoản cao: Nhà đầu tư dễ dàng mua hoặc bán hợp đồng tương lai khi biết trước một số điều khoản cụ thể trong hợp đồng.
Tính an toàn cao, rủi ro thấp: Cả 02 bên mua bán hợp đồng đều bị ràng buộc bởi các quy định, quyền và nghĩa vụ cụ thể.
Ưu điểm của hợp đồng tương lai
- Thứ nhất là các nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch bán hợp đồng tương lai ngay sau khi mua. Không giống như trong giao dịch chứng khoán phải chờ đến thời điểm T3, nhà đầu tư có thể bán hợp đồng tương lai ngay tại thời điểm T0.
- Thứ hai, Công cụ kiểm soát và giảm thiểu rủi ro cũng là điểm lợi khi giao dịch hợp đồng tương lai. Nếu nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu cơ sở và đang có xu hướng giảm giá. Việc giao dịch hợp đồng tương lai sẽ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro từ biến động giá một cách hiệu quả nhất.
- Thứ ba, Công cụ đòn bẩy tài chính mạnh mẽ giúp cho nhà đầu tư chứng khoán thu được lợi nhuận lớn. Chỉ với số tiền đã đặt cọc ký quỹ ban đầu, người chơi có thể thu lợi nhuận từ biến động giá tài sản cơ sở.
- Thứ tư, Không mất phí vay phát sinh từ khoản ký quỹ cũng là một lợi thế của giao dịch hợp đồng tương lai. Nhà đầu tư chỉ cần đặt cọc một khoản tiền nhỏ, đảm bảo cho các khoản lỗ phát sinh.
- Thứ năm, Có tính thanh khoản cao, thông tin minh bạch, rõ ràng trên sở giao dịch chứng khoán. Nhà đầu tư tham gia giao dịch hợp đồng tương lai sẽ dễ dàng thực hiện việc mua – bán khi có nhu cầu.
Một số rủi ro của hợp đồng tương lai
Rủi ro hiệu ứng đòn bẩy
Đòn bẩy tài chính được xem là 1 trong những ưu nhược điểm của hợp đồng tương lai. Đây chính là yếu tố góp phần tạo nên sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường chứng khoán nói chung và hợp đồng tương lai nói riêng.
Có không ít người nghĩ rằng đòn bẩy tài chính là vô lợi vô hại. Tuy nhiên, trên thực tế thì hiệu ứng đòn bẩy tài chính chỉ tạo ra những con số lợi nhuận ấn tượng nếu như kỳ vọng của người sử dụng hợp đồng này theo chiều hướng biến động giá tài sản cơ sở trở thành hiện thực.
Ngược lại, trong trường hợp sự biến đổi về giá tài sản cơ sở trên thị trường không đúng với các kỳ vọng, thua lỗ sẽ xảy ra. Đặc biệt, dưới tác động của đòn bẩy, mức thua lỗ sẽ được tính theo phần trăm số vốn đầu tư ban đầu. Điều này tương đương với việc các nhà đầu tư có thể sẽ bị thua lỗ lớn hơn nhiều so với đầu tư trên thị trường giao ngay.
Yêu cầu ký quỹ bổ sung
Một rủi ro lớn khác của hợp đồng tương lai chính là yêu cầu ký quỹ bổ sung.
Cơ chế thanh toán của hợp đồng tương lai được thanh toán hằng ngày.
Trong đó, những khoản lãi lỗ phát sinh từ hợp đồng đều được thực hiện hóa mỗi ngày và phản ánh ngay trên tài khoản ký quỹ của các nhà đầu tư.
Nếu số tiền trên tài khoản ký quỹ thấp hơn hoặc bằng với mức ký quỹ duy trì, các nhà đầu tư buộc phải thực hiện việc ký quỹ bổ sung ngay. Do đó, khi tham gia vào hợp đồng tương lai, nhà đầu tư cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về khả năng tài chính. Bởi nếu như không thực hiện việc ký quỹ bổ sung kịp thời khi có yêu cầu, vị thế của nhà đầu tư sẽ bị đóng lại. Điều này dẫn tới việc thua lỗ và có thể sẽ gặp phải tình trạng phá sản.
Những chiến lược đầu tư phái sinh hợp đồng trương lai đạt hiệu quả
Những chiến lược đầu tư phái sinh hợp đồng trương lai đạt hiệu quả
Chiến lược giao dịch đầu cơ theo xu hướng giá
Đây là chiến lược được sử dụng phổ biến vì tính đơn giản, mức độ hấp dẫn của nó nhưng đi kèm với nó là mức độ rủi ro cao hơn các chiến lược khác. Vì vậy, nếu như nhà đầu tư dự báo thị trường sắp tới giá tăng sẽ tiến hành mua hợp đồng tương lai và chờ bán để đóng vị thế khi tăng giá.
Ngược lại, các nhà đầu tư sẽ thực hiện bán hợp đồng tương lai khi dự báo thị trường sẽ giảm xuống và sẽ thực hiện vị thế mua để đóng vị thế giao dịch.
Chiến lược giao dịch trong ngày
Giao dịch trong ngày được hiểu là nhà đầu mua và bán trong ngày, vào cuối ngày các nhà đầu tư đóng tất cả các vị thế nắm giữ của mình về 0, qua đó sẽ không phải chịu các biến động giá qua đêm. ở một nghĩa rộng hơn thì giao dịch trong ngày có thể tính cho các vị thế nắm giữ qua đem tới một vài ngày.
Giao dịch hợp đồng tương lai ở Việt Nam sẽ diễn ra như thế nào?
Nhiều người chọn giao dịch hợp đồng tương lai nhằm kiểm soát rủi ro và tìm kiếm lợi nhuận lớn, từ biến động giá của thị trường chứng khoán cơ sở. Vậy thì quá trình giao dịch hợp đồng tương lai ở Việt Nam sẽ diễn ra như thế nào?
- Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán phái sinh tại Sàn giao dịch đã được đăng ký trước đó. Người tham gia đầu tư cần cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của từng Sàn chứng khoán.
- Bước 2: Người tham gia đầu tư cần nộp ký quỹ ban đầu để trở thành giao dịch thành viên.
- Bước 3: Vào đặt lệnh giao dịch, mua hợp đồng chứng khoán phái sinh. Hệ thống giao dịch tại Sở giao dịch sẽ xác nhận lệnh. Trung tâm sẽ bắt đầu hạch toán giá vào cuối ngày, đồng thời sẽ yêu cầu ký quỹ bổ sung cho khách hàng (nếu có).
- Bước 4: Khách hàng tiến hành bổ sung ký quỹ hoặc có thể rút lãi để tiếp tục là giao dịch thành viên. Sau đó, thực hiện giao dịch thành viên ký quỹ bổ sung (nếu có) để trung tâm tiến hành bù trừ.
Giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư cần nắm rõ về thời gian theo quy định. Thời gian giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh sẽ sớm hơn thị trường cơ sở 15 phút.
So sánh sự khác nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp động kỳ hạn
So sánh sự khác nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Điểm giống nhau:
Cả hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn đều là các sản phẩm của thị trường chứng khoán phái sinh. Là công cụ đòn bẩy tài chính phái sinh, cả 02 loại hợp đồng này đều có giá trị phụ thuộc vào mức giá của các tài sản cơ sở có thể là hàng hóa như: kim loại, nông sản, vv.. hoặc các công cụ tài chính như: cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,…
Điểm khác nhau:
- Tiêu chuẩn hóa: Hợp đồng tương lai sẽ được tiêu chuẩn hóa về các điều khoản, khối lượng và giá trị tài sản cơ sở. Trong khi đó hợp đồng kỳ hạn không được tiêu chuẩn hóa các vấn đề liên quan và tài sản cơ sở có thể là bất kỳ một loại tài sản nào.
- Địa điểm giao dịch và niêm yết: Hợp đồng tương lai được niêm yết ở trên thị trường tập trung. Hợp đồng kỳ hạn được niêm yết trên sàn OTC.
- Thời điểm thanh toán hợp đồng: Hợp đồng tương lai sẽ thanh toán lãi lỗ theo ngày. Ngược lại, hợp đồng kỳ hạn thanh toán vào thời điểm giao hàng.
- Rủi ro và tính thanh khoản: Hợp đồng tương lai có tính thanh khoản cao và mức độ rủi ro thấp hơn hợp đồng kỳ hạn.
- Tài sản thế chấp: Hợp đồng tương lai được chuẩn hóa về khối lượng và giá trị tài sản cơ sở. Hợp đồng kỳ hạn có thể là bất kỳ tài sản nào.
- Bù trừ và ký quỹ: Hợp đồng tương lai yêu cầu các nhà đầu tư phải thực hiện ký quỹ và bù trừ theo giá thực tế hằng ngày. Trong khi đó, hợp đồng kỳ hạn không cần ký quỹ.
Hợp đồng tương lai ở thị trường chứng khoán Việt Nam
Hợp đồng tương lai trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Theo Điều 03 Thông tư số 58/2021/TT-BTC, tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số là chỉ số chứng khoán của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam thiết kế dựa trên cơ sở nguyên tắc quản lý và xây dựng chỉ số do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam ban hành sau khi báo cáo và được sự chấp thuận của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Hiện tại, ở Việt Nam thị trường chứng khoán phái sinh đang cung cấp 02 dòng sản phẩm chính là: hợp đồng tương lai trên Trái phiếu Chính phủ (hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ với hạn 05 năm và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ với kỳ hạn 10 năm), hợp đồng tương lai trên Chỉ số cổ phiếu (hợp đồng tương lai VN30) .
Theo thống kê của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, các sản phẩm của hợp đồng tương lai VN30 có thể xem là thanh khoản cao và ổn định nhất ở trên thị trường chứng khoán phái sinh trong nước, đặc biệt là trước diễn biến phức tạp của tình hình Covid-19.
Trong năm 2020, khối lượng giao dịch bình quân trên thị trường đạt tới 160.000 hợp đồng/phiên và đạt kỷ lục giao dịch với hợp đồng tương lai VN30 với số lượng là 356.033 hợp đồng trong ngày 29/7/2020 trên thị trường.
Xét trong 07 tháng đầu năm 2021, trong phiên giao dịch ngày 12/7/2021đạt kỷ lục giao dịch mới được xác định là 403.266 hợp đồng. Thống kê giao dịch tháng của hợp đồng tương lai VN30 cho thấy một xu hướng phát triển tiềm năng và ổn định của sản phẩm này ở trong 1.000 phiên giao dịch kể từ khi được cung cấp trên thị trường.
Kết luận:
Tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh mang đến cơ hội sinh lời hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Để hiểu rõ về hợp đồng tương lai và các sản phẩm phái sinh khác giúp giao dịch hiệu quả hơn. Trên đây là bài viết mà Hàng hóa 24 chia sẻ cho các bạn về hợp đồng tương lai là gì? Hy vọng với những mà chúng tôi đã chia sẻ ở trên sẽ giúp ích cho các bạn.
Mọi thông tin về hợp đồng tương lai là gì? cũng như các vấn đề liên quan, các bạn đọc vui lòng liên hệ với hàng hóa 24 qua số Hotline 0983 668 883 để được hỗ trợ chi tiết từ các chuyên gia.
Xem thêm:
